Παροιμίαι – Κεφάλαιο Η’ (8)
Στίχ. 1-11. Η σοφία δεν είναι δυσεύρετη ή ακατανόητη.
1 Εσύ όμως, παιδί μου, φύγε μακριά από κάθε ακολασία, αγάπησε τη θεία σοφία και διακήρυξε παντού την αξία της, για να σε υπηρετεί σε όλη σου τη ζωή.
2 Η σοφία αυτή δεν είναι δυσεύρετη ή κρυμμένη˙ βρίσκεται στις πανύψηλες κορφές, στέκεται μέσα σε πολυσύχναστους δρόμους, τη βρίσκει κανείς παντού.
3 Παραστέκει στις θύρες των μεγάρων, όπου ζουν οι άρχοντες, και εξυμνείται στις εισόδους των πόλεων, όπου γίνονται οι δημόσιες συγκεντρώσεις.
4 Ώ άνθρωποι, σας παρακαλώ και απευθύνομαι στο γένος όλων των ανθρώπων:
5 Όσοι είστε ακόμη άκακοι και απονήρευτοι, αποκτήστε φρόνηση, κι όσοι είστε ψυχικά ακαλλιέργητοι, βάλτε μυαλό.
6 Ακούστε με και δεχθείτε τα λόγια μου, διότι θα σας πω σπουδαία και ωφέλιμα πράγματα και τα χείλη μου θα σας πουν το σωστό.
7 Θα σας πω την αλήθεια, διότι σιχαίνομαι τα χείλη που ψεύδονται.
8 Όλα τα λόγια που θα σας πω, είναι ζυμωμένα με δικαιοσύνη˙ δεν υπάρχει σε αυτά τίποτα ανέντιμο ή διεστραμμένο˙
9 όλα όσα λέω είναι καταληπτά σε όσους έχουν καλή διάθεση να τα καταλάβουν, είναι σωστά σε όσους θέλουν να τα γνωρίσουν.
10 Προτιμήστε την παιδαγωγία του Θεού και όχι τα χρήματα˙ τη γνώση της σοφίας του Θεού περισσότερο από το γνήσιο και ατόφιο χρυσάφι.
11 Διότι η σοφία του Θεού είναι ασύγκριτα ανώτερη από τους πολύτιμους λίθους˙ κανένα πολύτιμο αντικείμενο δεν μπορεί να συγκριθεί μαζί της.
Στίχ. 12-21. Τι χαρίζει η ενυπόστατη Σοφία (Ο Λόγος του Θεού) στα παιδιά της.
12 Εγώ, η Σοφία, χαρίζω και εγκαθιστώ στην καρδιά κάθε καλοπροαίρετου ανθρώπου καλή και ισχυρή θέληση. Αλλά και τη γνώση και τη σύνεση εγώ τις κατέχω και τις καλώ να εγκατασταθούν στους ανθρώπους.
13 Εκείνος που έχει στην ψυχή του τον φόβο του Κυρίου, μισεί την αδικία, την αλαζονεία και την έπαρση και κάθε πονηρή συμπεριφορά των αμαρτωλών. Πάντοτε μισούσα τους διεστραμμένους δρόμους των κακών ανθρώπων.
14 Δική μου είναι κάθε φωτισμένη συμβουλή, εγώ χαρίζω ασφαλείς λύσεις στα διάφορα ζητήματα˙ δική μου είναι η φρόνηση, δική μου και η δύναμη για κάθε καλό.
15 Με τον δικό μου φωτισμό οι βασιλείς βασιλεύουν σωστά και ειρηνικά και οι άρχοντες νομοθετούν δίκαια.
16 Με τη δική μου δύναμη οι μεγιστάνες γίνονται μεγάλοι και ένδοξοι και οι μονάρχες κυριαρχούν στη γη.
17 Εγώ αγαπώ όσους με αγαπούν˙ κι όσοι με αναζητούν, θα βρουν μεγάλη χάρη και ευλογία.
18 Σε μένα υπάρχει ο πλούτος και η δόξα κι όλοι οι θησαυροί της γης και η δικαιοσύνη.
19 Είναι προτιμότερο να απολαμβάνει κανείς τους δικούς μου καρπούς, παρά να έχει χρυσάφι και πολύτιμα πετράδια. Τα δικά μου δώρα είναι ανώτερα από το ανόθευτο ασήμι.
20 Πάντοτε βαδίζω στους δρόμους της αρετής και βρίσκομαι διαρκώς ανάμεσα στους πολυσύχναστους δρόμους της δικαιοσύνης,
21 για να μοιράζω σε όσους με αγαπούν άφθαρτα πλούτη και να γεμίζω τις αποθήκες τους με θησαυρούς αιώνιους. Καιρός όμως είναι να αφήσω τα καθημερινά και εφήμερα γεγονότα και να σας διηγηθώ ένα προς ένα τα γεγονότα που συνέβησαν πριν πολλούς αιώνες.
Στίχ. 22-31. Χαρακτηριστικά της ενυπόστατης Σοφίας, του Υιού του Θεού.
22 Ο Θεός Πατήρ μου, ο Κύριος, με γέννησε πριν απ’ όλους τους αιώνες ως Υιό και Λόγο του και με κατέστησε Δημιουργό όλου του κόσμου.
23 Προαιώνια, πριν απ’ την αρχή του χρόνου και τη δημιουργία όλης της κτίσεως, με έβαλε θεμέλιο και αρχή των πάντων.
24 Πριν ακόμα δημιουργηθούν οι θάλασσες και οι ωκεανοί και πριν ακόμη αρχίσουν οι πηγές να αναβλύζουν νερό,
25 πριν στερεωθούν αμετακίνητα τα ψηλά όρη και πριν απ’ όλα τα βουνά, με γέννησε αχρόνως.
26 Ο Κύριος δημιούργησε τις χώρες που κατοικούνται, καθώς και τους ακατοίκητους τόπους και τα πέρατα της οικουμένης που εκτείνονται κάτω από τον ουρανό.
27 Μαζί του ήμουν όταν κατασκεύαζέ το ουράνιο σύμπαν, καθώς επίσης και όταν όριζε τη θέση του θρόνου του πάνω στους ανέμους˙
28 όταν στερέωνε τα νέφη πάνω στον ουρανό για να κρατούν τους ωκεανούς των υδάτων, και όταν εξασφάλιζε έτσι κάτω στη γη τις πηγές των υδάτων˙
29 κι όταν έκανε ισχυρά και ακλόνητα τα θεμέλια της γης,
30 εγώ βρισκόμουν μαζί του και διευθετούσα με αρμονία και τάξη τα όντα ως αρχιτεχνίτης. Εγώ υπήρξα γι’ αυτόν η μόνιμη χαρά του. Κι ένιωθα πάντοτε και ειδικότερα στις έξι ημέρες της Δημιουργίας την ανέκφραστη χαρά και γλυκύτητα του προσώπου του.
31 Χαιρόμουν μαζί του, όταν Εκείνος ένιωθε άρρητη χαρά, διότι είχε ολοκληρώσει τη δημιουργία της οικουμένης και ευφραινόταν βλέποντας τους ανθρώπους, το αποκορύφωμα της Δημιουργίας του.
Στίχ. 32-36. Ακούστε τις διδαχές της Σοφίας.
32 Τώρα λοιπόν, παιδί μου, άκου με και να έχεις πάντοτε στην καρδιά σου αυτά που σου είπα˙ και να ξέρεις πως όσοι, σαν παιδιά μου, τηρούν τις εντολές μου, είναι ευτυχισμένοι.
33 Ακούστε όλοι τις παιδαγωγικές συμβουλές μου και γίνετε πραγματικά σοφοί˙ μην κλείσετε την καρδιά σας στα λόγια μου, αλλά ανοίξτε την διάπλατα για να ριζώσουν μέσα σας.
34 Ευτυχισμένος είναι ο άνθρωπος που θα δεχθεί ολόψυχα τις διδαχές μου, θα τηρεί τις εντολές μου, θα ξαγρυπνά καθημερινά μπροστά στις πόρτες μου και θα με περιμένει να με βρει στο κατώφλι του σπιτιού μου.
35 Διότι οι δρόμοι μου οδηγούν τη ζωή της ευτυχίας. Κι όποιος τους ακολουθεί, θα έχει την εύνοια του Κυρίου και πλήρη ανάπαυση.
36 Αντίθετα όσοι αμαρτάνουν ενώπιόν μου και παραβαίνουν τις εντολές μου, ασεβούν στον ίδιο τον εαυτό τους και βλάπτουν την αθάνατη ψυχή τους˙ κι όσοι με μισούν και με αποστρέφονται, αγαπούν τον αιώνιο θάνατό τους.
1 ΣΥ την σοφίαν κηρύξεις, ίνα φρόνησίς σοι υπακούση,
2 επι γάρ των υψηλών άκρων εστίν, ανα μέσον δέ των τρίβων έστηκε,
3 παρά γάρ πύλαις δυναστών παρεδρεύει, εν δέ εισόδοις υμνείται.
4 Υμάς, ώ άνθρωποι, παρακαλώ, και προϊεμαι εμήν φωνήν υιοίς ανθρώπων,
5 νοήσατε, άκακοι, πανουργίαν, οι δέ απαίδευτοι ένθεσθε καρδίαν.
6 εισακούσατέ μου, σεμνά γάρ ερώ και ανοίσω απο χειλέων ορθά,
7 ότι αλήθειαν μελετήσει ο φάρυγξ μου, εβδελυγμένα δέ εναντίον εμού χείλη ψευδή.
8 μετά δικαιοσύνης πάντα τα ρήματα του στόματός μου, ουδέν εν αυτοίς σκολιόν ουδέ στραγγαλιώδες,
9 πάντα ενώπια τοις συνιούσι και ορθά τοις ευρίσκουσι γνώσιν.
10 λάβετε παιδείαν και μή αργύριον, και γνώσιν υπέρ χρυσίον δεδοκιμασμένον,
11 κρείσσων γάρ σοφία λίθων πολυτελών, πάν δέ τίμιον ουκ άξιον αυτής εστιν.
12 εγώ η σοφία κατεσκήνωσα βουλήν, και γνώσιν και έννοιαν εγώ επεκαλεσάμην.
13 φόβος Κυρίου μισεί αδικίαν, ύβριν τε και υπερηφανίαν και οδούς πονηρών, μεμίσηκα δέ εγώ διεστραμμένας οδούς κακών.
14 εμή βουλή και ασφάλεια, εμή φρόνησις, εμή δέ ισχύς,
15 δι’ εμού βασιλείς βασιλεύουσι και οι δυνάσται γράφουσι δικαιοσύνην,
16 δι’ εμού μεγιστάνες μεγαλύνονται, και τύραννοι δι’ εμού κρατούσι γής.
17 εγώ τούς εμέ φιλούντας αγαπώ, οι δέ εμέ ζητούντες ευρήσουσι χάριν.
18 πλούτος και δόξα εμοί υπάρχει και κτήσις πολλών και δικαιοσύνη.
19 βέλτιον εμέ καρπίζεσθαι υπέρ χρυσίον και λίθον τίμιον, τα δέ εμά γεννήματα κρείσσω αργυρίου εκλεκτού.
20 εν οδοίς δικαιοσύνης περιπατώ και ανα μέσον τρίβων δικαιοσύνης αναστρέφομαι,
21 ίνα μερίσω τοις εμέ αγαπώσιν ύπαρξιν και τούς θησαυρούς αυτών εμπλήσω αγαθών. εάν αναγγείλω υμίν τα καθ’ ημέραν γινόμενα, μνημονεύσω τα εξ αιώνος αριθμήσαι.
22 Κύριος έκτισέ με αρχήν οδών αυτού εις έργα αυτού,
23 πρό του αιώνος εθεμελίωσέ με εν αρχή, πρό του την γήν ποιήσαι
24 και πρό του τας αβύσους ποιήσαι, πρό του προελθείν τας πηγάς των υδάτων,
25 πρό του όρη εδρασθήναι, πρό δέ πάντων βουνών γεννά με.
26 Κύριος εποίησε χώρας και αοικήτους και άκρα οικούμενα της υπ’ ουρανόν.
27 ηνίκα ητοίμαζε τον ουρανόν, συμπαρήμην αυτώ, και ότε αφώριζε τον εαυτού θρόνον επ’ ανέμων,
28 ηνίκα ισχυρά εποίει τα άνω νέφη, και ως ασφαλείς ετίθει πηγάς της υπ’ ουρανόν
29 και ισχυρά εποίει τα θεμέλια της γής,
30 ήμην παρ’ αυτώ αρμόζουσα. εγώ ήμην η προσέχαιρε, καθ’ ημέραν δέ ευφραινόμην εν προσώπω αυτού εν παντί καιρώ,
31 ότε ενευφραίνετο την οικουμένην συντελέσας, και ενευφραίνετο εν υιοίς ανθρώπων.
32 νύν ούν, υιέ, άκουέ μου και μακάριοι, οι οδούς μου φυλάσσοντες,
33 ακούσατε παιδείαν και σοφίσθητε και μή αποφραγήτε.
34 μακάριος ανήρ, ός εισακούεταί μου, και άνθρωπος, ός τας εμάς οδούς φυλάξει αγρυπνών επ’ εμαίς θύραις καθ’ ημέραν, τηρών σταθμούς εμών εισόδων,
35 αι γάρ έξοδοί μου έξοδοι ζωής, και ετοιμάζεται θέλησις παρά Κυρίου.
36 οι δέ αμαρτάνοντες εις εμέ ασεβούσιν εις τα εαυτών ψυχάς, και οι μισούντές με αγαπώσι θάνατον.
Από το: “η Παλαιά Διαθήκη, κατά τους εβδομήκοντα, με σύντομη ερμηνεία.” Ερμηνευτική απόδοσις υπό π. Τρεμπέλα, Ηρ. Παπαδημητρίου, Γ. Ψαλτάκη, Ν. Βασιλειάδη. Απόδοση της ερμηνείας στην Νεοελληνική Μάριος Δομουχτσής.
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
