Στους χρόνους του ιδίου αυτοκράτορος, όταν ο Δάτιος,1 επίσκοπος πόλεως Μεδιολάνων,2 αναγκασμένος για κάποιο θέμα της πίστεως, πορευόταν για την Κων/πολη, κατέφθασε στην Κόρινθο. Ενώ έψαχνε ευρύχωρο οίκημα για να καταλύσει, το οποίο να μπορούσε να χωρέσει ολόκληρη τη συνοδεία του και δυσκολευόταν να βρει, πρόσεξε από μακριά ένα σπίτι καταλλήλου μεγέθους και προσέταξε να του το ετοιμάσουν για να καταλύσει. Όταν οι κάτοικοι εκείνου του τόπου του είπαν πως δεν μπορούσε να μείνει σε αυτό, γιατί από πολλά ήδη χρόνια κατοικούσε σε αυτό ο διάβολος και γι’ αυτό απόμενε έρημο, ο ευσεβής άνδρας Δάτιος απάντησε: «Ακριβώς για ένα λόγο παραπάνω οφείλουμε να κατοικήσουμε σε αυτό το σπίτι, εάν το πονηρό πνεύμα έχει εισβάλει σ’ αυτό και έχει αποτρέψει από αυτό κάθε ανθρώπινη κατοίκηση». Παρήγγειλε λοιπόν να του ετοιμάσουν σ’ αυτό και εισήλθε αμέριμνος, έτοιμος να υπομείνει τα παλαίσματα του αρχαίου εχθρού.
Μέσα στη σιγή της βαθιάς νύχτας, ενώ ο άνθρωπος του Θεού ησύχαζε, ο αρχαίος εχθρός με εκκωφαντικές φωνές και μεγάλες κραυγές άρχισε να μιμείται βρυχηθμούς λεόντων, ογκηθμούς όνων, σφυρίγματα φιδιών, στριγγλιές χοίρων και ποντικών. Όταν ο Δάτιος ξύπνησε ξαφνικά από φωνές τόσων θηρίων και σηκώθηκε, οργίστηκε σφοδρότατα και άρχισε με μεγάλες φωνές να κραυγάζει κατά του αρχαίου εχθρού: «Καλά να πάθεις, ελεεινέ. Εσύ ο ίδιος που είπες: ¨Θήσω τον θρόνον μου προς Βορράν και έσομαι όμοιος τω Υψίστω¨,3 να που για την αλαζονεία σου έγινες όμοιος με τα γουρούνια και τα ποντίκια, και συ που ανάξια θέλησες να μιμηθείς τον Θεό, να που, σύμφωνα με το τι είσαι άξιος να κάνεις, μιμείσαι τα θηρία».
Με τη φωνή αυτή το πονηρό πνεύμα, τρόπος του λέγειν κοκκίνησε από ντροπή για την αποπομπή του. Ή μήπως δεν ντροπιάστηκε αυτός που δεν ξαναμπήκε στο εξής στο σπίτι αυτό για να επιδείξει σημεία και τέρατα, όπως συνήθιζε; Κι έτσι σε λίγο έγινε κατοικητήριο πιστών, γιατί, όταν εισήλθε σε αυτό ένας αληθινά πιστός, μεμιάς αποχώρησε από αυτό το ψευδές και άπιστο πνεύμα.
Αλλά πρέπει πια να σιωπήσουμε για τα παλαιότερα. Είναι καιρός να έρθουμε σε αυτά που πραγματοποιήθηκαν στις μέρες μας.4
Υποσημειώσεις.
1. Datius, γνωστό ιστορικό πρόσωπο που εκοιμήθη τον Μάρτιο του 552 στην Κωνσταντινούπολη, όπου, ευρισκόμενος τουλάχιστον το 544 – 545 και το 550- 552, έπαιξε πρωταρχικό ρόλο στην αντιδικία του πάπα Βιγιλίου και του Ιουστινιανού για το ζήτημα των «Τριών Κεφαλαίων», δηλ. του αναθεματισμού του Θεοδώρου Μοψουεστίας και ορισμένων έργων του Θεοδωρήτου Κύρρου και Ιβάν Εδέσσης. Το ταξίδι που αναφέρεται εδώ πρέπει να χρονολογηθεί μάλλον πριν από την πρώτη γνωστή παράστασή του στην Πόλη και αμέσως μετά την έκδοση των «Τριών Κεφαλαίων» (543). Στα εορτολόγια αναγράφεται στις 14 Ιανουαρίου.
2. Το σημερινό Μιλάνο.
3. Ησ’. 14, 13-14
4. Diebus nostris. Με την φράση αυτή, και εδώ και σε όλο το κείμενο, εννοεί ο άγιος Γρηγόριος τα χρόνια μετά την γέννησή του, δηλ. περίπου μετά το 540.
Από το βιβλίο: Βίοι αγνώστων Ασκητών: Αγίου Γρηγορίου, Πάπα Ρώμης, του επικαλουμένου Διαλόγου. Εισαγωγή-μετάφραση-σημειώσεις υπό Ιωάννου Ιερομ.
Εκδότης, Ιερά Σκήτη Αγίας Αννης – Αγιον Ορος. Ιούνιος 2020.
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
