Η μετάνοια είναι η αρχή αλλά και η ατμόσφαιρα μέσα στην οποία βιώνεται μια αληθινά χριστιανική ζωή. Η πρώτη λέξη του Χριστού, όταν άρχισε το κύρηγμά Του, ήταν «μετανοείτε!» (Ματθ. 4:17).
Αλλά τι είναι μετάνοια;
Μέσα στο συνωστισμό που επικρατεί στην καθημερινή ζωή μας, δεν έχουμε τον χρόνο να σκεφτούμε για μετάνοια. Και καταλήγουμε απλώς στο ότι εκείνο που έχουμε να κάνουμε στην περίοδο της Σαρακοστής, είναι το να αποφεύγουμε ορισμένες τροφές, να περιορίζουμε τις «διασκεδάσεις», να πάμε στην εξομολόγηση, να δεχτούμε την συγχώρεση από τον ιερέα, να προσέλθουμε (μία φορά σ’ όλο το χρόνο!) στην Θεία Κοινωνία και μετά από αυτά, να θεωρήσουμε τον εαυτό μας τελείως «εν τάξει», μέχρι τον επόμενο χρόνο.
Αλλά θα πρέπει να υπάρχει κάποιος λόγος για τον οποίο η Εκκλησία ξεχώρισε αυτές τις επτά εβδομάδες, σαν μια ιδιαίτερη περίοδο μετάνοιας και μας καλεί σε μια συνεχή και επίμονη πνευματική προσπάθεια. Όλα αυτά φυσικά θα πρέπει να έχουν άμεση σχέση με μένα, με την πίστη μου, τη ζωή μου, την ιδιότητά μου ως μέλος της Εκκλησίας.
Έτσι λοιπόν δεν είναι πρωταρχικό μου καθήκον να προσπαθήσω να καταλάβω τι διδάσκει η Εκκλησία μου για τη Μεγάλη Σαρακοστή; Να προσπαθήσω να είμαι ένας ορθόδοξος χριστιανός, όχι κατ’ όνομα μόνο, αλλά στην ίδια τη ζωή;
Στις ερωτήσεις: τι είναι μετάνοια; Γιατί έχουμε ανάγκη από αυτήν; Πως μπορούμε να την βιώσουμε; – Η Μεγάλη Σαρακοστή δίνει απαντήσεις. Η περίοδος αυτή είναι ένα σχολείο μετάνοιας, στο οποίο κάθε χριστιανός οφείλει να μπαίνει κάθε χρόνο για να καταφέρει να εμβαθύνει στην πίστη του, να την επανεκτιμήσει και, αν είναι δυνατόν, να αλλάξει τη ζωή του.
Η Εκκλησία μας με τις διατάξεις και το πνεύμα της λατρείας της Μεγάλης Σαρακοστής, μας μεταβιβάζει το νόημα της μοναδικής αυτής περιόδου. Είναι μια υπέροχη προσκυνηματική πορεία προς τις πηγές της ορθόδοξης πίστης, είναι μια εκ νέου ανακάλυψη του ορθόδοξου τρόπου ζωής.
π. Αλέξανδρος Σμέμαν
από το βιβλίο «Μεγάλη Σαρακοστή».
Παράβαλε και:
Απελευθέρωση δια της Συγγνώμης – π. Αλεξάνδρου Σμέμαν.
Ύμνοι για την αρχή της νηστείας της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.
Λόγος στον Εσπερινό της συγχωρήσεως – Αγίου Λουκά Αρχιεπ. Κριμαίας.
Λόγος Α. εις τον έκτον ψαλμόν – εκ της Φιλοκαλίας των Ιερών Νηπτικών και Ασκητικών.
Λόγος Β. εις τον έκτον ψαλμόν – εκ της Φιλοκαλίας των Ιερών Νηπτικών και Ασκητικών.